จังหวัดพะเยา เป็นจังหวัดเล็ก ๆ ซึ่งแยกตัวออกจากจังหวัดเชียงราย เดิมเป็นเพียงอำเภอพะเยาที่ตั้งอยู่รอบนอกหลายๆ อำเภอ ของจังหวัดเชียงราย ในปี 2520 ได้แยกตัวก่อตั้งเป็นจังหวัดพะเยา เป็นจังหวัดที่​ 72 ของประเทศไทย มีจำนวน ๙ อำเภอ อำเภอเมืองติดกับกว๊านพะเยา ทะเลสาบน้ำจืดที่นับได้ว่าใหญ่ที่สุดใน

จังหวัดพะเยาเป็นเมืองที่มีความเจริญรุ่งรืองมาตั้งแต่อดีตกาล​ เดิมชื่อว่า ภูกานยาว เป็นมือง
ที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานกว่า ๗๐๐ ปี โดยมีพ่อขุนงำเมือง เคยปกครองเมืองนี้เจริญรุ่งเรืองในอดีต

มีแหล่งท่องเที่ยว เชิงวัฒนธรรม วัดวาอารามต่างๆ รวมถึงชากปลักหักพังที่ยังคงเหลืออยู่กระจัดกระจายเป็นแหล่งเรียนรู้ทั้งในเมืองและนอกเมือง มีวัดศรีโคมคำวัดประจำจังหวัดพะเยา ที่ใครมาจังหวัดพะเยา พลาดไม่ได้ที่
จะต้องมากราบไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่นี่ ภายในวัดจะมีพระเจ้าตนหลวงที่มีพระพุทธรูปใหญ่ที่สุดในภาคเหนือ

วัดติโลกอาราม เป็นวัดเก่าแก่ที่ตั้งอยู่กลางกวีานพะเยา ไห้วหลวงพ่อศิลา อายุยาวนานกว่า​500​ ปี​มีบริการล่องเรือแจวไปชมวัดกลางน้ำ​ ซึ่งวัดมีประเพณีเวียนเทียนทางน้ำกลางกว๊านพะเยา​ในวันพระใหญ่ปีละ​3 ครั้ง​(มาฆบูชา วิสาขบูชา​  ผ อาสาฬหบูชา)

วัดศรีชุม อ.ดอกคำใด้ มีวิหารพระเจ้าทันใจสีขาวงดงามดุจดั่งวัดร่องขุ่นก้อมิปาน​ มีศิลปสถาปัตยกรรมแบบ
ล้านมา แกะสลักด้านในด้วยไม้สักงคงามยิ่งนัก มีพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ทำจากทอง
สัมฤทธ์ ศิลปเชียงแสนสิงห์หนึ่งที่หาชมได้ยาก

- วัตนันตาราม เป็นอีกหนึ่งวัดที่ห้ามพลาด ตั้งอยู่ในอำเภอเชียงคำ ที่เลื่องชื่อว่ามีชุมชนไทลื้อ ที่มีชื่อเสียงโดคนกันในภาคเหนือ มีวิหารที่
ตกแต่ง ลายฉลุไม้งคงาม ภายในวัด มีพิพิพิธภัณฑ์ของเก่าแก่

แหล่งท่องเที่ยวธรรมชาติ -คอยหนอก ภูลังกา ผาช้างน้อย ชุมชนปางปูเลาะ ผาแดง ป้าเมี่ยง บ่อสิบสองและผาหัวเรือ น้ำตกอุ้น น้ำตกธารสวรรค์

งานประเพณีเวียนเทียนทางน้ำ -มาฆะบูชา (12​กพ.2568.)วิสาขบูชา(11 พ.ค2568.) อาสาฬหบูขา (10 ก.ค.2568)

แหล่งช้อปปิ้ง มีศูนย์โอทอปพะเยามีดี ตลาดริมกว้านระเบียงสุข ตลาดต้นไม้ทุกวันอาทิตย์แรกของเดือน และตลาดหล่ายต้า​ทุกวันพุธ